Steeds vaker horen we in de media over de grote multinationals die op grote schaal gebruik maken van alle mogelijkheden om zo min mogelijk belasting te betalen. Een goed voorbeeld van een dergelijk bedrijf is Apple. Dit innovatieve bedrijf ontwijkt op grote schaal belasting. Steeds nieuwe manieren en constructies bedenken om nog minder belasting af te dragen, onethisch of juist innovatief? Zou het niet beide kunnen zijn? 

 

 

Apple maakt al jaren gebruik van de methode die bekend staat als: ‘Double Irish with a Dutch Sandwich’. Door gebruik te maken van deze methode vloeien de winsten die Apple heeft behaald niet terug naar de Verenigde Staten, waar het tarief van de vennootschapsbelasting 35% bedraagt. Apple heeft bij een onderzoek door de Senaat van de Verenigde Staten verklaard dat zij alleen de winst die wordt gegenereerd in Amerika daar laten en daar dus belasting over betalen in de VS. De overige opbrengsten die, overal ter wereld, worden behaald, gaan naar de dochteronderneming in Ierland, genaamd: Apple Operations International (AOI). Daarnaast is er nog een tweede onderneming in Ierland, Apple Sales International (ASI), die onderdeel is van een holding op de Britse Maagdeneilanden. Het belastingtarief van de vennootschapsbelasting van deze exotische bestemming is 0%. Sommige geldstromen lopen door Nederland heen op weg naar dit belastingparadijs, dit maakt het voor de belastingdiensten steeds lastiger om de geldstromen van Apple in de gaten te houden.

 

Het bedrijf maakt verder slim gebruik van de discrepanties die de verschillende nationale stelsels hebben. In Ierland wordt gekeken waar het management en de bestuurders van het bedrijf zijn gezeteld en op basis daarvan bepalen zij wie belastingplichtig is en wie niet. In de Verenigde Staten gebruiken ze echter een systeem waar ze kijken naar in welk land de rechtspersoon is opgericht en die locatie bepaalt de belastingplicht. AOI is opgericht in Ierland, maar deze dochteronderneming heeft geen werknemers in dienst en wordt bestuurd door drie directieleden. Deze directieleden bevinden zich echter niet in Ierland, maar zij zijn ondergebracht in verschillende dochterondernemingen die zich in Amerika bevinden. Op deze manier hoeft AOI nergens aangifte te doen en is de winst die zij behalen vrij van belasting.

 

Apple heeft op dit moment naar schatting zo’n 158 miljard dollar in het buitenland staan. Over dit bedrag wordt dus geen Amerikaanse vennootschapsbelasting betaald, wat de Amerikaanse staatskas flinkwat geld kost. Het laten terugvloeien van deze gelden zou belast worden tegen het vennootschapstarief van 35% en dat is voor Apple niet voordelig. Het is voor hen voordeliger om op de geldmarkt geld te lenen en daarmee het dividend uit te betalen aan de beleggers. Van deze mogelijkheid maken ze dan ook gebruik. Apple is op het moment, samen met nog een aantal andere grote bedrijven, aan het lobbyen in de Amerikaanse Senaat om ervoor te zorgen dat er een soort belastingvakantie komt en de bedrijven het buitenlandse vermogen naar de Verenigde Staten kan laten terugvloeien. Dit jaar is er een wetsvoorstel geweest door twee Senatoren die de bedrijven een periode van vijf jaar wilden geven om hun vermogen naar de Verenigde Staten te verplaatsen tegen een tarief van 6,5%.

 

Onlangs is in het fd. een artikel verschenen van emeritus hoogleraar belastingrecht aan de Universiteit Tilburg Richard Harpé over zijn kijk op de belastingontwijking van multinationals. Hij stelt in dit artikel dat de multinationals heel goed weten waar ze mee bezig zijn en zelf ook wel moeten kunnen inzien dat het hun morele plicht schendt om hun ‘fair share’ aan belasting niet te betalen. Verder zegt hij dat de kosten van de belastingontwijking zo hoog oplopen dat overheden maatregelen gaan nemen om het tegen te gaan. Hij pleit de wetgever niet vrij op het gebied van wetgeving en dat als gevolg van de ’ratrace to the bottom’ er in Nederland een overschot is aan brievenbusmaatschappijen.

 

Nederland is het land met de meeste belastingverdragen ter wereld. Dit gepaard gaande met het lage belastingtarief dat Nederland hanteert op intellectueel eigendom zorgt ervoor dat 91 van de 100 grootste bedrijven ter wereld, hun opbrengsten door Nederland laten lopen. Hieruit kan ik concluderen dat wij Nederlanders het de multinationals wel makkelijk maken om hun belastingdruk te verlagen. Als wij zelf deze wetgeving hebben, kunnen we dan wel vervolgens roepen dat de bedrijven die hier gebruik van maken onethisch bezig zijn?

 

Al met al worden door de toenemende globalisering de bedrijven die gebruik maken van de mogelijkheden van internationale belastingontwijking steeds verder onder de publieke aandacht gebracht. Het lijkt wel alsof overheden zich steeds meer bezighouden met de problematiek van de ‘race to the bottom’ en het geld dat ze door deze praktijken mis zouden kunnen lopen. De bedrijven proberen daarentegen zoveel mogelijk belasting te ontwijken, maar het liefst dan wel op zo’n manier dat het grote publiek niet doorheeft dat ze weinig belasting betalen. Mooie termen als ‘belastingneutraliteit’ of ‘belastingminimalisatie’ kunnen niets veranderen aan het feit dat ze uit zijn op een belastingdruk die dicht bij de 0% ligt. De meningen zijn op dit moment nog erg verdeeld of belastingontwijking onethisch is of simpelweg het gebruik maken van de mogelijkheden die de verschillende nationale stelsels bieden. Wat wel duidelijk is, is dat deze manier van belastingontwijking al decennia wordt gebruikt en dus niet erg innovatief is.

 

 

 

 

 

Geschreven door: Caja Huisman 

Derdejaars studente Fiscaal Recht